kpfr > Aktualności > Zmiany w Kodeksie Pracy: nowe zasady regulują pracę zdalną

Najpierw była pandemia, która w tysiącach polskich firm wymusiła wprowadzenie sporadycznie wcześniej stosowanej pracy zdalnej. Potem przyszedł czas na dostosowanie prawa do „zdalnego”, które stało się całkiem popularną formą świadczenia pracy. A teraz nowe przepisy regulujące pracę zdalną wchodzą w życie. 

Niedługo, bo 7 kwietnia zaczną obowiązywać nowe przepisy zawarte w uchwalonej 1 grudnia 2022 roku nowelizacji Kodeksu pracy. Obok innych zmian pojawił się w nim cały nowy rozdział dotyczący pracy zdalnej, który ma kompleksowo regulować jej zasady. Na co warto zwrócić uwagę?

Już na samym początku, Kodeks pracy określa, że „praca zdolna może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym i…” – uwaga – „…każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą”. Ważne, żeby te uzgodnienia oparte były w firmie na sformalizowanych zasadach: powinny być one określone w porozumieniu zawartym między pracodawcą a związkami zawodowymi. Jeśli związków w firmie nie ma, pracodawca określa zasady pracy zdalnej w regulaminie konsultowanym z pracownikami.  

Zostało po covidzie

Pamiątką po pandemii są zapisy dające pracodawcy prawo wysłania do pracy zdalnej „w okresie stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii i w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu”.

Generalnie jednak praca zdalna stała się formą pracy, którą stosować można bez względu na jakieś nadzwyczajne okoliczności – byle tylko było to uzgodnione przez obie strony: pracodawcę i pracownika. I obie też strony mają prawo do wystąpienia o przejście na ten tryb pracy. Mało tego, pracodawca jest zobowiązany do uwzględnienia wniosku o przejście na „zdalne”, jeśli składa go:         

• pracownica w ciąży,
• pracownik wychowujący dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia,
• pracownik sprawujący opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,

Co także istotne, prawo do wystąpienia o pracę zdalną przysługuje każdemu pracownikowi także w sposób okazjonalny, przy czym takich okazjonalnych dni „zdalnego” nie może być więcej niż 24 w roku kalendarzowym.  

Firma sprawdzi, ale i płaci

Zarówno pracodawcy, jak i pracownikowi przysługuje też prawo do złożenia wniosku o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej. Strony ustalają wtedy termin zmiany, ale nie może być on dłuższy niż 30 dni.  

Zmiany w Kodeksie pracy nakładają na pracodawcę cały pakiet zobowiązań wobec pracującego zdalnie. Musi m.in. zapewnić materiały i narzędzia pracy, instalację, serwis i konserwację narzędzi pracy. Co więcej, pracodawca zobowiązany jest pokryć ewentualne koszty ich instalacji a także pokryć koszty energii elektrycznej i opłat telekomunikacyjnych związanych z pracą zdalną. Forma regulowania tych obciążeń, czy będzie na przykład ekwiwalent czy ryczałt – zależy od ustaleń z pracodawcą. Ważne, że nie stanowi to przychodu w rozumieniu przepisów podatkowych. 

Obowiązki mają też pracownicy – choćby do zorganizowania sobie stanowiska pracy „uwzględniającego wymagania ergonomii”. Pracodawca ma także prawo do przeprowadzania kontroli wykonywania pracy zdalnej, przy czym jest ona przeprowadzana „w porozumieniu z pracownikiem w miejscu wykonywania pracy zdalnej w godzinach pracy pracownika”.               

Zdalnie, ale bez dyskryminacji

Warto także pamiętać, że bez względu na to, czy pracuje się w domu, czy w biurze zatrudnionemu przysługują takie sama prawa pracownicze. Zgodnie z nowymi przepisami, „pracownik wykonujący pracę zdalną nie może być traktowany mniej korzystnie w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych niż inni pracownicy zatrudnieni przy takiej samej lub podobnej pracy”.

Kodeks gwarantuje też, że pracownik nie może być w jakikolwiek sposób dyskryminowany z powodu wykonywania pracy zdalnej, jak również z powodu odmowy wykonywania takiej pracy.

A co zrobić, gdy pracującemu zdalnie zaczyna doskwierać samotność? I na to znalazł się sposób. Zgodnie z art. 67 przyp.30, „pracodawca umożliwia pracownikowi wykonującemu pracę zdalną przebywanie na terenie zakładu pracy, kontaktowanie się z innymi pracownikami oraz korzystanie z pomieszczeń i urządzeń pracodawcy, zakładowych obiektów socjalnych i prowadzonej działalności socjalnej – na zasadach przyjętych dla ogółu pracowników”.