kpfr > Aktualności > Rynek pracy w kujawsko-pomorskim w 2021 roku. Co wynika z raportu Urzędu Statystycznego?

Kto dominuje w grupie osób biernych zawodowo? Jak geograficznie rozłożone jest bezrobocie w kujawsko-pomorskim? Skąd pochodzili w 2021r. pracujący u nas cudzoziemcy? Na takie pytanie odpowiada analiza US w Bydgoszczy.

„Wybrane zagadnienia rynku pracy w województwie kujawsko-pomorskim w 2021 r ” to raport Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy, pokazujący i analizujący tendencje na rynku pracy w pandemicznym roku 2021. I choć sytuacja wyraźnie zmieniła się w roku 2022 – po agresji Rosji na Ukrainę – można z dokumentu US wyciągnąć sporo interesujących wniosków. Szczególnie, że raport koncentruje się na istotnym aspekcie rynku pracy – niewykorzystanych zasobach. Drugim kluczowym tematem są pracujący w naszym województwie cudzoziemcy.

Zacznijmy od odpowiedzi na pytanie, czym są „niewykorzystane zasoby rynku pracy”, których poziom pokazuje stopień niedopasowania popytu i podaży na rynku pracy. Według twórców raportu to zbiorowość osób biernych zawodowo, bezrobotnych i pracujących w niepełnym wymiarze czasu pracy. Warto dodać, że publikacja Urzędu Statystycznego jest pierwszą, w której dane pochodzące z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności
są opracowane według nowej, zharmonizowanej metodologii Unii Europejskiej.

– Niesie to jednak za sobą pewne konsekwencje, dotyczące porównywalności danych w czasie – piszą autorzy analizy – Do poprzedniej edycji za 2020 r. populacja pracujących
w Badaniu Aktywności Ekonomicznej Ludności obejmowała osoby w wieku 15 lat i więcej. Przedstawione w niniejszej publikacji dane za 2021 r. pochodzące z BAEL, nie zawsze są
w pełni porównywalne z danymi za lata poprzednie. W miarę dostępności korzystano z danych z BAEL za lata 2011-2020 przeliczonych dla ludności w wieku 15-89 lat.

Bezrobocie – zmniejszenie po wzroście

 W województwie kujawsko-pomorskim przed 2021 rokiem bezrobocie utrzymywało się na poziomie wyższym niż średnio w Polsce, ale od 2013 roku sytuacja systematycznie się poprawiała. Tę stałą tendencję zaburzył wybuch pandemii w 2020 r. i ograniczenie działalności przedsiębiorstw – stopa bezrobocia w 2020 r. wzrosła. Jak się okazuje, w 2021 roku stopa bezrobocia rejestrowanego znowu się zmniejszyła. Warto zauważy, że pandemia COVID-19 wpłynęła negatywnie przede wszystkim na sytuację zawodową kobiet oraz osób młodych. Autorzy analizy akcentują, że znaczną część bezrobotnych stanowią osoby długotrwale bezrobotne, a aktywizowanie bezrobotnych w kujawsko-pomorskim może być utrudnione ich wykształceniem (większość osób poszukujących pracy charakteryzuje się niskim poziomem wykształcenia).

W czwartym kwartale 2021 r. bezrobotni stanowili 2,2 proc. ogółu ludności w wieku 15-89 lat. (36 tys. osób). W 2020 roku było to jedynie 1,2 proc. Jeśli chodzi o dane dotyczące bezrobotnych nie ma specjalnych zaskoczeń. Wśród ogółu bezrobotnych więcej było kobiet niż mężczyzn, a poziom bezrobocia był zróżnicowany ze względu na wiek (w najmłodszej grupie wiekowej odnotowano najwyższą stopę bezrobocia), z kolei, jeśli chodzi o poziom wykształcenia, stopa bezrobocia była tym wyższa, im niższy był poziom wykształcenia.

Na koniec 2021 r. stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie osiągnęła wartość 8,1 proc. Była o 8,9 proc. proc. niższa niż na koniec 2011 r. i o 1,4 p. proc. niższa niż na koniec 2020 r. Stopa bezrobocia rejestrowanego to udział zarejestrowanych bezrobotnych w cywilnej ludności aktywnej zawodowo, tj. bez pracowników jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego.

Warto dodać, że na obszarze województwa stopa bezrobocia rejestrowanego jest zróżnicowana geograficznie. Najniższą stopę miało miasto Bydgoszczy – 2,5 proc., a następnie powiat bydgoski – 3,9 proc. W mieście Toruń stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 4,0 proc., ale już w powiecie toruńskim – 10,6 proc. Najwyższa stopa bezrobocia była w powiecie radziejowskim – 18,7 proc. Niewiele niższe wartości były w powiatach włocławskim (16 proc.) oraz lipnowskim (15,6 proc.).

Bierni zawodowo według płci i wieku

Kim są z kolei osoby bierne zawodowo (według metodyki tego badania)? To wszystkie osoby w wieku 15-89 lat, które nie zostały zaklasyfikowane jako pracujące lub bezrobotne tzn. osoby, które:

• nie pracowały, nie miały pracy i jej nie poszukiwały,
• nie pracowały, poszukiwały pracy, ale nie w aktywnysposób lub poszukiwały pracy aktywnie, ale nie byłyzdolne (gotowe) do jej podjęcia w ciągu dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym
• nie pracowały i nie poszukiwały pracy, ponieważ już jąznalazły i oczekiwały na jej rozpoczęcie w okresie:dłuższym niż 3 miesiące lub do 3 miesięcy, ale nie były gotowe tej pracy podjąć

Łatwo się zorientować, że do osób biernych zawodowo według takiej metodyki zaliczamy również m.in. emerytów, osoby przebywające w domach opieki, ludzi żyjących z dochodów z wynajmu, ale też np. osadzonych w zakładach karnych. W województwie kujawsko-pomorskim w czwartym kwartale 2021 r. status biernych zawodowo miało 691 tys. osób, co stanowiło 42,7 proc. ogółu ludności w wieku 15-89 lat.

W latach 2011-2021 liczba osób biernych zawodowo regularnie oscylowała wokół 700 tys. Kto dominuje w tej dosyć niejednorodnej grupie? Zdecydowaną większość stanowią kobiety – aż 61,1proc. ogółu. Oczywiście częściowo wynika to z różnic w wieku przechodzenia na emeryturę (zdecydowaną przewagę wśród biernych zawodowo stanowią osoby w wieku 55-89 lat).

Wśród biernych zawodowo mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego dominującą przyczyną niepodejmowania pracy w czwartym kwartale 2021 r. była emerytura zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet. Jednak wśród biernych zawodowo w naszym regionie aż 230 tys. osób było w wieku produkcyjnym. Co było przyczyną niepodejmowania pracy? Badani wskazują zniechęcenie poszukiwaniem pracy, zajmowanie się gospodarstwem domowym, a także naukę po ukończeniu 25 roku życia.

Niepełny czas pracy – w odniesieniu do Polski i Unii

Jak wynika z raportu Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy z punktu widzenia rynku pracy niewykorzystany potencjał stanowią pracujący w niepełnym wymiarze czasu pracy. Według Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności w kujawsko-pomorskim w 2021 r. osób pracujących w niepełnym wymiarze czasu (łącznie pracowników najemnych i pracujących na własny rachunek) było 51 tys., w tym 31 tys. kobiet. Praca w niepełnym wymiarze godzin dotyczyła głównie dwóch grup. Do pierwszej należały osoby chcące połączyć życie zawodowe z obowiązkami domowymi – głównie były to kobiety. Drugą grupę tworzyły
osoby młode, wchodzące na rynek pracy i łączące naukę i pracę.

Warto dodać, że praca w niepełnym wymiarze czasu w województwie kujawsko-pomorskim, jak i w całej Polsce, nie jest szczególnie – jak piszą twórcy raportu – popularna. Wykonywana jest rzadziej niż średnio w całej Unii Europejskiej, ale z drugiej strony częściej niż przeciętnie w Polsce.

Pracujący z zagranicy – wzrost w 2021

Jak podkreślają autorzy analizy źródłem informacji o zasobie pracy cudzoziemców są wydane zezwolenia na pracę cudzoziemców oraz dane Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na temat
liczby cudzoziemców zgłoszonych do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Liczba zezwoleń na pracę cudzoziemców wydanych przez wojewodę kujawsko-pomorskiego w 2021 r. wzrosła aż o 40,2 proc. w stosunku do roku poprzedniego – wydano ich 40,9 tys. Wzrost ten wynikał zapewne w dużej mierze z luzowania restrykcji w zakresie swobodnego przemieszczania się cudzoziemców między krajami po pierwszym roku pandemii COVID-19).

W 2021 r. (a więc jeszcze przed agresją Rosji i masowymi wyjazdami z Ukrainy) wydano 20,6 tys. zezwoleń na pracę dla obywateli Ukrainy, co stanowiło 68,3 proc. wszystkich zezwoleń
na pracę. Procent wydawanych zezwoleń dla obywateli innych krajów był znacznie mniejszy (obywatele Uzbekistanu – 4,7 proc. Białorusi – 3,5 proc., Indonezji – 2,8 proc.).

Siła robocza nie wykorzystana

Jak definiuje to analiza, stopa niepełnego wykorzystania siły roboczej to stosunek niewykorzystanych potencjalnych zasobów pracy do rozszerzonej siły roboczej, wyrażony w procentach. Stopa niepełnego wykorzystania siły roboczej, obliczona na podstawie Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności, jest w naszym regionie wyższa niż średnia w kraju. Średniorocznie w 2021 r. w województwie kujawsko-pomorskim wyniosła ona 7,1 proc., a w całej Polsce 5,7 proc. W 2021 r. na kujawsko-pomorskim rynku pracy, pozostającym jeszcze pod wpływem pandemii koronawirusa, nadal występował problem kurczenia i starzenia się zasobów pracy.

Cała populacja osób tworzących niewykorzystane potencjalne zasoby pracy w województwie liczyła średniorocznie 67 tys. osób, w tym 41 tys. to osoby bezrobotne. W czwartym kwartale 2021 r. bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim stanowili 56,3 proc. niewykorzystanych potencjalnych zasobów pracy. Łączna liczba osób z pozostałych podgrup wynosiła średniorocznie 26 tys. Była więc mniejsza od liczby pracujących w województwie cudzoziemców, zgłoszonych w ZUS do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Pełen raport na stronie US w Bydgoszczy: https://bydgoszcz.stat.gov.pl/publikacje-i-foldery/praca-wynagrodzenie/wybrane-zagadnienia-rynku-pracy-w-wojewodztwie-kujawsko-pomorskim-w-2021-r-,4,4.html