kpfr > Aktualności > Inwestycje transportowe w ramach RPO. Czas na ewaluację

Czego mieszkańcy województwa kujawsko-pomorskiego oczekują, jeśli chodzi o inwestycje związane z  transportem? Jak się okazuje, obok wielkich inwestycji, bardzo ważne są także działania w mniejszej skali finansowej, ale o wielkiej skali społecznego  zapotrzebowania.

Wnioski i…

Wnioski? Na przykład te, dotyczące wspomnianych już mniejszych inwestycji.

 – Warto zastanowić się nad zmianą podejścia do tras rowerowych. One nie powinny być traktowane jedynie jako atrakcja turystyczna, ale jako element infrastruktury transportowej, z której korzysta się w codziennych dojazdach do szkoły czy do pracy – przekonywał dr Michał Wolański. – Ważna jest jednak jakość tych tras. Jeśli na trasie liczącej 10 kilometrów będzie choćby jeden niebezpieczny stumetrowy  odcinek, to ludzie nie będzie tam jeździli.

Tematu wielkich inwestycji też oczywiście nie zabrakło.  Tematem analiz były na przykład  utrudnienia w realizacji projektów transportowych. W projektach drogowych – jak się okazuje – największą bolączką są przedłużające się procedury administracyjne, w dalszej kolejności: konieczność zawierania dodatkowych uzgodnień z gestorami rożnego rodzaju sieci i instalacji odkrywanych nagle już po rozpoczęciu robót, a w trzeciej kolejności utrudnienia związane z… warunkami atmosferycznymi, które skutecznie mogą blokować roboty.

…i rekomendacje

Z badań ekspertów spółki Wolański wynika także, że problemem może być sam model realizowania inwestycji.  Ich zdaniem, znaczącym utrudnieniem w realizacji projektów w ramach RPO 2014-2020 było dopuszczenie formuły „zaprojektuj i wybuduj”, co przełożyło się na poślizgi czasowe. Specjaliści rekomendują, by preferować i finansować projekty gotowe do realizacji a formułę „zaprojektuj i wybuduj” stosować jedynie  w wyjątkowych sytuacjach, na przykład przy punktowych realizacjach, dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego, typu przebudowa niebezpiecznego skrzyżowania czy likwidacja „czarnego punktu”.

Inne wezwanie, z którym przyjdzie się zmierzyć w kolejnej perspektywie unijnej to pozyskiwanie  środków na rozbudowę sieci dróg wojewódzkich.

– To jest bardzo ważne, bo mamy taką sytuację, że sieć dróg wojewódzkich trzeba dopasować do realizowanej na szczeblu państwa sieci krajowej:  autostrad, czy tak zwanych „esek”- tłumaczył dr Wolański. – Problem jest w tym, że  samorządy nie będą już dysponowały środkami unijnymi na tego typu zadania. Chcąc inwestować w drogi będą musiały rezygnować z innych inwestycji. Tu ważne jest stworzenie na szczeblu krajowym narzędzi  wsparcia finansowego dla samorządów, na przykład z budżetu państwa. Potrzebny jest tu lobbing.

Inna jeszcze rekomendacja wynikająca z ewaluacji dotyczy sposobów zwiększania dostępu do komunikacji publicznej. Rzecz ma wielkie znaczenie i do nadrobienie jest tu jeszcze sporo – w regionie są na  przykład miasta powiatowe, które nie mają bezpośredniego dostępu do kolei. Tu rozwiązaniem może być sprawna, funkcjonalna sieć komunikacji autobusowej, organizowanej na bazie związków powiatowo-gminnych. – Ten system już działa na przykład w niektórych miejscowościach Polski południowej i tam to się dobrze sprawdza – dodaje dr Michał Wolański.

Woda czysta i trawa zielona 

      Podczas środowego spotkania mowa była także o sprawach związanych z szeroko pojętą ochroną środowiska – a to za sprawą prezentacji interesującego raportu „Sytuacja w obszarze środowiska i adaptacji do  zmian klimatu oraz energetyki w województwie kujawsko-pomorskim,  z uwzględnieniem środków z Polityki Spójności 2014-2020”, przygotowanego przez Biuro Analiz Funduszy Europejskich Departamentu Funduszy Europejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Opracowanie to pokazuje wagę wyzwań, z jakimi zmierzyć się musi region w związku ze zmianami klimatycznymi i priorytetami ochrony środowiska.

 – Warto zwrócić uwagę na problem suszy. Polska niestety posiada jedne z najniższych zasobów wody w Europie – mówiła  Aleksandra Barańska z  Biura Analiz Funduszy Europejskich.

Problem jest rzeczywiście wielki, bo:

• Kujawsko- Pomorskie dotyka każdy z trzech rodzajów suszy.
• intensywny poziom suszy rolniczej obejmuje praktycznie cały region
• susza hydrologiczna dotyka przede wszystkim południowo-zachodnią cześć województwa
• susza hydrogeologiczna zaznacza się w największym stopniu w wschodniej części regionu: w powiatach lipnowskim i rypińskim.     

Skoro przy wodzie już jesteśmy:

• średnie roczne zużycie wody w roku 2021 wyniosło w Polsce 232,8 m. sześc., czyli o 12,5 proc mniej niż w roku 2014.
• największe zużycie wody na głowę mieszkańca było w województwie świętokrzyskim:  1040 m. sześc., najniższe w podkarpackim: 71,2 m. sześc.  Kujawsko-Pomorskie z poziomem 112,5 m. sześc.  zajęło 9. miejsce w kraju.
• przy ocenie ilości zużytej wody per capita w poszczególnych częściach kraju zawsze warto pamiętać, że w mniejszym stopniu zależy ona od gospodarowania wodą na poziomie gospodarstw domowych, a bardziej od nasycenia regionu przemysłem stosującym rożne „wodochłonne” technologie.     

Wezwania są duże, ale też działania prośrodowiskowe, zrealizowane dzięki funduszom unijnym, to cała masa najróżnorodniejszych zadań i projektów.

W ramach RPO (2014-2020)

• W obszarze środowisko i adaptacja do zmian klimatu (m.in. edukacja ekologiczna, retencja wodna, gospodarka odpadami) zawartych zostało 129 umów z wkładem unijnym o wartości łącznie 335,73 mln zł
• W obszarze energetyka (m.in. odnawialne źródła energii, termomodernizacja): 413 umów wartych łącznie 584,39 mln zł. 

W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (2014-2020):

• na projekty związane z energetyką (np. inteligentne systemy dystrybucji energii, magazynowanie i przesył energii) podpisanych zostało 37 umów z wkładem unijnym w wysokości 705,60 mln zł.
• Z kolei projekty z obszaru środowisko i adaptacja do zmian klimatu to 41 umów o wartości razem 705,57 mln zł.

Co się  udało za te pieniądze zrobić?

Projekty z RPO to na przykład:

• 133 km wybudowanej kanalizacji sanitarnej
• 494 jednostek służb ratowniczych wyposażonych w nowoczesny sprzęt
• 1 mln m. sześć pojemności w nowych obiektach małej retencji
• 2961 jednostek wytwarzania energii elektrycznej z OZE
• 640 wybudowanych jednostek wytwarzani energii cieplnej z OZE

W ramach POIiŚ zrealizowane zostały:

• inwestycje w gospodarkę wodno-ściekową Torunia, Bydgoszczy, Włocławka, Żnina, Tucholi, Mogilna, Aleksandrowa Kujawskiego.
• przywrócenie drożności morfologicznej Noteci
• budowa linii energetycznych