kpfr > Aktualności > Inwestycje polskich miast. Toruń wśród liderów

Gliwice,  Dąbrowa Górnicza, Rzeszów, Gdańsk i Toruń – to piątka dużych polskich miast, które w latach 2012 – 2020 miały największe per capita wydatki majątkowe na inwestycje. Toruń wypada jeszcze lepiej, jeśli pieniądze wydawane na inwestycje odnieść do wielkości miejskiego budżetu. Pod tym względem zdobywa podium: zajmuje trzecie miejsce, ustępując jedynie Gliwicom i Dąbrowie Górniczej.

mapa

Fot.: Tak inwestują polskie miasta: im ciemniejszy okrąg, tym większa skala średniorocznych wydatków majątkowych inwestycyjnych w latach 2012-2020. Źródło:  „Polityka inwestycyjna polskich miast”, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa-Kraków 2023.

 

Dane pochodzą z raportu „Polityka inwestycyjna polskich miast” opublikowanego niedawno przez państwowy Instytut Rozwoju Miast i Regionów. Specjaliści z IRMiR analizowali politykę inwestycyjną polskich miast w latach 2012-2020, czyli okresie z różnych względów bardzo interesującym, w którym zakończyła się jedna perspektywa unijna i rozpoczęła następna, doszło do głębokich zmian politycznych i który zakończył się  globalnym horrorem pandemii i widmem światowego kryzysu.

Wnioski także są bardzo interesujące. Okazuje się na przykład, że niewiele ma wspólnego z rzeczywistością stereotyp, według którego im większe miasto, im więcej milionów w miejskim budżecie,   tym – proporcjonalnie – większa wartość inwestycji. Podobnie jak mocno nieaktualne jest – delikatnie mówiąc – przekonanie, że ośrodki miejskie ściany wschodniej są mniej zaawansowane w inwestycjach niż reszta kraju.

 

Metropolie na peryferiach

Dobrze to widać w zestawieniach liderów dla poszczególnych grup miast. W przyjętej przez IRMiR kategorii miast dużych, średnia roczna wydatków majątkowych inwestycyjnych na jednego mieszkańca wyniosła 1002,3 zł.  Dziesiątka miejscowości, które  najwięcej inwestują wygląda następująco:

  1. Gliwice: 1 936,9 zł
  2. Dąbrowa Górnicza: 1 551,5 zł
  3. Rzeszów: 1 373,6 zł
  4. Gdańsk: 1 333,6 zł
  5. Toruń: 1 325,5 zł
  6. Białystok: 1 212,1 zł
  7. Szczecin: 1 180,1 zł
  8. Wałbrzych: 1 173,8 zł
  9. Katowice: 1 161,1 zł
  10. Opole: 1 143,3 zł

W tym inwestycyjnym Top Ten uwagę zwracają nie tylko bardzo dobre wyniki miast ze wschodniej części kraju, czyli Rzeszowa i Białegostoku, ale też brak – poza Gdańskiem – największych polskich metropolii. Słabszą pozycję największych polskich miast widać jeszcze lepiej w zestawieniu pokazującym inwestycje jako odsetek całości wydatków budżetu miasta.

Przy średniej krajowej 15,8 proc. dla dużych miast, pierwsza piątka prymusów to:

  1. Gliwice: 28,40 proc.
  2. Dąbrowa Górnicza: 24,30 proc.
  3. Toruń: 22,80 proc.
  4. Wałbrzych 21,50 proc.
  5. Rzeszów 21,50 proc.

 

Dla porównania, w grupie dużych miast, w których procentowy udział wydatków inwestycyjnych w budżecie był najmniejszy, znalazły się min.:

  1. Zabrze: 13,10 proc.
  2. Kraków: 12,90 proc.
  3. Warszawa: 12,80 proc.
  4. Częstochowa: 12,70 proc.
  5. Tarnów: 12,70 proc.

 

Skupiając się na naszym regionie, powyżej średniej krajowej – w swych kategoriach wielkości  – mieszczą się także wydatki na inwestycje:  

Ciechocinka: 25 proc.

Nakła nad Notecią: 20 proc.

Radziejowa: 17 proc.

Świecia: 19 proc.

Bydgoszczy: 16 proc.

Mogilna: 16 proc.

Poniżej średniej znalazły się: Włocławek (14 proc.) i Grudziądz (11 proc.)  

 

 

Tunel a statystyka 

Także w lidze miast średnich  wschodnia część kraju ma swoją silną reprezentację. W tej grupie średnia wydatków per capita wynosi 618,5 zł.

  1. Świnoujście: 2619,3 zł
  2. Sopot: 1 712,0 zł
  3. Krosno: 1 657,7 zł
  4. Polkowice:1 512,4 zł
  5. Józefów: 1 358,5 zł
  6. Grodzisk Mazowiecki: 1 147,1
  7. Biłgoraj: 1 100,4 zł
  8. Stalowa Wola: 1 025,7 zł
  9. Puławy: 997,7 zł
  10. Ząbki: 992,8 zł

Tu trzeba jednak zaznaczyć, że w wypadku średnich i mniejszych miast, dysponujących odpowiednio średnimi i mniejszymi budżetami, na skalę ich wydatków znacząco może wpłynąć choćby jedno, ale bardzo duże zadanie inwestycyjne, często o ponadlokalnym znaczeniu. Może to w pewnym stopniu zakłócić statystyczny obraz. Dobrym przykładem jest Świnoujście, które o kilka długości wyprzedza peleton, na inwestycje wydaje ponad 400 proc. średniej krajowej, ale związane to jest – jak sugerują autorzy raportu  – z realizowanym tam gigantycznym projektem budowy tunelu łączącego Uznam i Wolin.      

Dla pełnego obrazu: Top Ten miast małych, dla których średnia krajowa wydatków na inwestycje wynosi 588,9 zł

  1. Wysokie Mazowieckie: 1 515,5 zł
  2. Poddębice: 1 477,6 zł
  3. Konstancin-Jeziorna: 1 336,8 zł
  4. Niepołomice: 1 294,8 zł
  5. Kąty Wrocławskie: 1 291,2 zł
  6. Międzyzdroje: 1 285,9 zł
  7. Imielin: 1 290,3 zł
  8. Brwinów: 1 235,6 zł
  9. Ożarów Mazowiecki: 1 232,4 zł
  10. Dobczyce: 1 227,1

 

Droga do dobrych dróg

A w co miejskie samorządy inwestują? Tu akurat zaskoczenia większego nie ma. W latach 2012-2020 wciąż dominowała tzw. twarda infrastruktura, czyli nadganianie opóźnień cywilizacyjnym w tym obszarze sięgających wiele dziesiątków lat. Średnio, dla wszystkich grup miast,

  • na transport i łączność (m.in. sieć drogowa, mosty, transport miejski) wydanych zostało 45,8 proc. funduszy inwestycyjnych,
  • na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska – 13,2 proc.,
  • oświatę i wychowanie – 9,4 proc.
  • gospodarkę mieszkaniową – 7,9 proc.,
  • kulturę fizyczną – 6,8 proc.
  • kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego – 5,7 proc.

Pozostałe  działania to wydatki poniżej 2 proc. w inwestycyjnym portfelu.